Rachunek powierniczy to pojęcie, które istnieje na gruncie Prawa bankowego. Jest to specjalny rodzaj rachunku, który wiąże się ze szczegółową identyfikacją danej osoby.
Zapoznaj się z naszym artykułem i dowiedz się, jak działa rachunek powierniczy oraz kiedy warto go otworzyć.
Czym jest rachunek powierniczy?
Zgodnie z treścią art. 59 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe na rachunku powierniczym mogą być gromadzone wyłącznie środki pieniężne powierzone posiadaczowi rachunku – na podstawie odrębnej umowy – przez osobę trzecią. Stronami umowy rachunku powierniczego są bank i posiadacz rachunku (powiernik).
Umowa, dotycząca otwarcia i prowadzenia rachunku powierniczego określa warunki, jakie powinny być spełnione, aby środki pieniężne osób trzecich wpłacone na rachunek mogły być wypłacone posiadaczowi rachunku lub aby jego dyspozycje w zakresie wykorzystania tych środków mogły być zrealizowane.
Rachunek powierniczy jest prowadzony w sposób umożliwiający w każdym czasie identyfikację osób trzecich, które wpłaciły środki pieniężne na ten rachunek, oraz obliczenie ich udziału w kwocie zgromadzonej na rachunku powierniczym.
W razie wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko posiadaczowi rachunku powierniczego – środki znajdujące się na rachunku nie podlegają zajęciu. W razie ogłoszenia upadłości posiadacza rachunku powierniczego – środki pieniężne znajdujące się na tym rachunku podlegają wyłączeniu z masy upadłości. W przypadku śmierci posiadacza rachunku powierniczego zgromadzone na tym rachunku kwoty nie wchodzą do spadku po posiadaczu rachunku.
Jakie są rodzaje rachunków powierniczych?
Rachunek powierniczy jest spotykany najczęściej przy inwestycjach deweloperskich. Polski ustawodawca wymaga bowiem, aby każdy deweloper posiadał tego rodzaju konto bankowe przy każdej prowadzonej inwestycji.
W przypadku inwestycji deweloperskich rachunek powierniczy pełni funkcje zabezpieczające dla środków finansowych przyszłego właściciela nieruchomości. Taka osoba dokonuje wpłat na mieszkaniowy rachunek powierniczy zgodnie z postępem realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego lub zadania inwestycyjnego. Wysokość wpłat dokonywanych przez nabywcę jest uzależniona od faktycznego stopnia realizacji poszczególnych etapów przedsięwzięcia deweloperskiego lub zadania inwestycyjnego, określonych w ich harmonogramach.
Nabywca dokonuje wpłat na mieszkaniowy rachunek powierniczy po zakończeniu danego etapu przedsięwzięcia deweloperskiego lub zadania inwestycyjnego, określonego w ich harmonogramach. Deweloper informuje nabywcę na papierze lub innym trwałym nośniku o zakończeniu danego etapu przedsięwzięcia deweloperskiego lub zadania inwestycyjnego.
Na chwilę obecną możemy wyróżnić następujące rodzaje rachunków powierniczych:
- zamknięty rachunek powierniczy,
- rachunek powierniczy otwarty z gwarancją ubezpieczeniową,
- rachunek powierniczy otwarty z gwarancją bankową,
- otwarty rachunek powierniczy (bez gwarancji).
Każdy otwarty rachunek powierniczy umożliwia wypłatę zgromadzonych na nim środków pieniężnych zgodnie z harmonogramem przedsięwzięcia deweloperskiego, czyli po zakończeniu każdego etapu budowy. Transze, które otrzymuje deweloper nie mogą być jednak mniejsze niż 10% i nie większe niż 25% kosztów projektu.
W przypadku zamkniętego rachunku powierniczego wypłata zdeponowanych środków następuje jednorazowo z chwilą zakończenia wszystkich prac uwzględnionych w harmonogramie i po przeniesieniu na nabywcę prawa własności, czyli po podpisaniu aktu notarialnego przez klienta.
Jak można otworzyć rachunek powierniczy?
Rachunek powierniczy otwiera się tak samo jak inne rodzaje rachunków bankowych, tzn. konieczne jest podpisanie odpowiedniej umowy z bankiem, który będzie prowadził taki rachunek. Obecnie podpisanie stosownej umowy nie wymaga osobistego pojawienia się w placówce bankowej, można to zrobić także elektronicznie.
Jakie są zalety rachunków powierniczych?
Główną zaletą otwartych rachunków powierniczych jest możliwość wykorzystywania przez dewelopera dostępnych środków finansowych na bieżąco w trakcie realizacji danej inwestycji budowlanej. W praktyce pozwala to na uniknięcie kredytu bankowego, którego koszty finalnie i tak przeniesione byłby na kupującego. Tego rodzaju rachunki generują więc oszczędności inwestycyjne dla dwóch stron transakcji deweloperskiej.
Kolejną zaletą jest możliwość odzyskania całości środków pieniężnych przy wycofaniu się z umowy – dotyczy to rachunków powierniczych zamkniętych. Wyjątek stanowi sytuacja upadłości dewelopera – w takim przypadku zgromadzone środki mogą zostać przeznaczone na dokończenie przedsięwzięcia budowlanego.
Jakie są wady rachunków powierniczych?
Mankamentem rachunku powierniczego może być czasowa blokada zgromadzonych na nim środków pieniężnych. Rachunek powierniczy zamknięty, w przeciwieństwie do otwartego, nie umożliwia bowiem wypłaty środków tam zgromadzonych w trakcie realizacji inwestycji. Pieniądze trafiają na konto dewelopera dopiero po całkowitym zakończeniu budowy i wszystkich prac dodatkowych wykonanych zgodnie z umową.
Podsumowanie
Rachunek powierniczy jest specjalnym typem rachunku bankowego, który powstaje wskutek zawarcia odpowiedniej umowy z instytucją finansową. Rachunki tego rodzaju spotykane są najczęściej wśród deweloperów, którzy mają ustawowy obowiązek ich posiadania przy realizacji jakiejkolwiek inwestycji budowlanej. Rachunki powiernicze pełnią przede wszystkim funkcje zabezpieczające interesy przyszłych właścicieli nieruchomości deweloperskich.
Podstawy prawne
- Art. 59 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe
- Art. 5-9 ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz deweloperskim funduszu gwarancyjnym
FAQ
Kto musi założyć rachunek powierniczy?
Obowiązek posiadania rachunku powierniczego dotyczy każdego dewelopera prowadzącego inwestycję budowlaną.
Czy deweloper musi mieć rachunek powierniczy?
Tak, wynika to wprost z przepisów ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz deweloperskim funduszu gwarancyjnym
Czy rachunek powierniczy jest bezpieczny?
Rachunki powiernicze, podobnie jak inne rachunki bankowe, są bezpieczne i objęte zabezpieczeniami BFG.
Czym się różni rachunek powierniczy otwarty od zamkniętego?
Różnica pomiędzy otwartym i zamkniętym rachunkiem powierniczym polega zasadniczo na chwili, w której środki zgromadzone na rachunku bankowym są przekazywane deweloperowi. Rachunek powierniczy zamknięty, w przeciwieństwie do otwartego, nie umożliwia bowiem wypłaty środków tam zgromadzonych w trakcie realizacji inwestycji.
Jestem prawnikiem z bogatym doświadczeniem zawodowym, współpracującym z wydawnictwem LawMedia od początku jego działalności. W procesie tworzenia artykułów korzystam ze swojej wiedzy oraz doświadczenia zdobytego głównie podczas pracy w kancelariach, uczestnicząc w różnorodnych sprawach klientów. Moje obszary specjalizacji obejmują prawo cywilne, prawo spadkowe oraz prawo nieruchomości. Jeśli chciałbyś się ze mną skontaktować, zachęcam do użycia formularza kontaktowego dostępnego na stronie kontakt.
Więcej informacji także na stronie o nas.